Ĥantoj kaj mansoj

Ĉi tiu artikolo estas por ĉiuj, sed vi, hungaroj, antaŭ ol legi la tutan artikolon provu eltrovi kion signifas la jenaj ĥantaj kaj mansaj esprimoj:

Mansaj esprimoj: egy, két, hurum … Hurem-szát-húsz hulach-szem empem viten eli.

Ĥantaj esprimoj: nyate, vöt, hut, … Pelege lau lassinen menl tou szilna.

Mansoj kaj ĥantoj estas la plej proksimaj lingvoparencoj de la hungaroj (Finn-ugra lingvofamilio/ urala lingvofamilio/ ugraj lingvoj/ ob-ugraj lingvoj). Bedaŭrinde ili ne havas sian propran landon, same kiel ceteraj popoloj en Rusio. Ili loĝas ĉe la montaro Uralo. La hungaroj venis el la Hungara Hejmlando el Azio (direktinte ankaŭ fare de Attila la huno). Ĉi tiu mapo montras la migradon de ili.


Migrado de hungaroj

Tiuj tri lingvoj estas tre similaj, preskaŭ la samaj pri la strukturo de la gramatiko. La bazaj vortoj ankaŭ estas ege similaj, sed la poste-aperintaj vortoj kompreneble malsamas. Ekzemple (transliterumite la cirilajn literojn al latinaj hungarece):

[esperanta – ĥanta – mansa – hungara]

unu – yit/yiy - akua/egy – egy;

du – katn/kat - kitig/két - kettő/két;

tri – hutem - hurum – három;

kvar – nyate – nila – négy;

kvin – vöt - at – öt;

ses – hut - hot - hat

Kaj jen la solvoj de la supraj frazoj:

Ĥanta: Pelege lau lassinen menl tou szilna.
Hungara: Fekete ló lassan megy a tó szélén.
Esperanta: Nigra ĉevalo malrapide iras ĉe la rando de la lago.

Mansa: Hurem-szát-húsz hulach-szem empem viten eli.
Hungara: Háromszázhúsz hollószemű ebem vízen él.
Esperanta: Miaj tricent dudek hundoj, kiuj havas korvecajn okulojn, vivas sur akvo. :)

Ipernity-komentoj:

Bebson Hochfeldpro diras: Quankam la vorti tre difereas inter la Hungara e la Japona, la gramatikal strukturo semblas "kelke simila" reciproke. La maxim interesanta kozo por me esas ke ..... dum ke la Japoni generale esas "tre tre povra linguisti", la Hungari facile povas par'lernar un del Europana lingui qui tote diferas de la sua Hungara. Ay-yay-yay! antaŭ 2 jaroj ( konstanta ligilo | respondi | viŝi )

Szabi respondas: Mi ne sciis, ke la hungara kaj la japana gramatiko eble similas. Dankon. Cetere mi pensas, ke hungaroj ne tro facile lernas tiujn lingvojn. Oni en Hungario diras, ke la hungaroj ĝenerale ne parolas fremdajn lingvojn. Ekde kiam oni bezonas lingvoekzamenon por havi diplomon tiu numero iom kreskas laŭ mi. antaŭ 2 jaroj  Szabi modifis tiun ĉi komenton antaŭ 2 jaroj.

Dua-Viva teatraĵo

Post la vintraj feritagoj hieraŭ mi unuafoje partoprenis la kurson de Lariko en ĉi tiu jaro en Dua Vivo. Ĉu vi ne scias kio estas DuaVivo? DuaVivo estas komputila "ludo", per kiu oni povas vivi simile kiel en la reala vivo. Oni povas ekkoni amikojn, vojaĝadi, paroladi, fotadi, ludi aŭ fari ion ajn, enspezi, elspezi kaj ajne esti en Esperanto-lando...

Mia amikino rekomendis tion al mi, ĉar ŝi trovis ĝin bonaĵo. Verdire mi unue havis iom da dupoj pri la teatraĵo en DuaVivo.

La verkaĵo, kiu estis prezentita, estis la "Budapeŝta ekzameno" de fama hungara esperantisto: SZATHMÁRI Sárndor.

Post kiam ni provis solvi kelkajn problemojn (pri mikrofonoj ...) la teatraĵo komenciĝis. Dum la prelego mi tre atentis kaj kelkfoje ridis, ridetis. Tiu verkaĵo estas leginda laŭ mi. La prelego estis tre interesa kaj amuza por mi. Kiam mi ekvidis ke jam estas 22:45, mi diris en mi mem: "ho tio vere estis bona, mi eĉ ne rimarkis ke jam tiom malfruas!"

Venontlunde okazos denove teatraĵo! Venu ankaŭ vi!

Ipernity-komentoj:

Viktoro diras: Mi klopodos partopreni! antaŭ 2 jaroj

Szabi diras: Fine mem mi forgesis partopreni la hodiaŭan lecionon. :( antaŭ 2 jaroj

Mielo diras: Do :-) Poste okazis ankoraŭ du prelegoj. En la dua ankaŭ mi partoprenis, sed la temo ne estis tro gaja. antaŭ 2 jaroj

La mizeruloj

Mi kun miaj fratinoj pensadis pri tio, kiuj desegnofilmoj estis en la televido posttagmeze kiam ni estis etaj kaj alvenis hejmen el la lernejo. Tiam estis ege bonaj desegnofiloj. Inter aliaj: La mizeruloj, Sailor Moon, Dragon Ball, Candy, ... (Certe por aliaj, ili ne estas ege bonaj :) )

Mi serĉadis iom interrete kaj mi rimarkis, ke mi rememoras ties muzikojn. La muziko de La mizeruloj ege plaĉas al mi kaj hungare kaj france. Jen la muziko:

Kaj la esperanta arttradukaĵo:



La Mizeruloj

Atentu vi bonaj homoj

Jen balad’ de malriĉuloj
De Cosette histori’
Kun gardanĝela amik’
Laŭnome la mizeruloj

Vivi kiel aviduloj
Kaj suferi pro fiuloj
Spertinte cent ŝtormojn,
Danĝerojn, miraklojn
Ja venkis la mizeruloj
Ja venkis la mizeruloj

(hungare kaj france:)


Nyomorultak

Két emberről szól most e dal
Kit űzött a sors és a múlt
Kis Cosette volt a lány
Egy őrangyal oldalán
Úgy mondták: a két nyomorult

Ők sóváron várták a jót
És szenvedtek méltatlanul
Száz vihart éltek át
Száz veszélyt, száz csodát
Míg győzött a két nyomorult
Míg győzött a két nyomorult


La Misérables

Venez écouter bonne gens
La ballade des pauvres gens
L'histoire de Cosette
Et de ce pauvre diable
Qu'on appelle les Misérables

Ils n'habitent pas les beau quartiers
Ils n'ont pas toujours à manger
Mais même si souvent
Le destin les acable
Ils gagneront, les Misérables
Ils gagneront, les Misérables

Germano

Tiu, por mi, ŝerca okazaĵo okazis dum Silvestro. Ni estis iom post noktomezo kiam iu knabo venis al ni. Ni estis surstarte. Tiam mi kaj iu konatulo de mi parolis iom germane. Eble ni diris: „Gesundheit” (Je via sano). La knabo rimarkis tion kaj demandis la aliajn amikojn: Ĉu li estas germano? Kaj ili diris, ke jes. Dum la tuta nokto mi devis konduti kiel germano. Ĉiuj el miaj amikoj parolas pli-malpli bone germane, do ĝi ne kaŭzis problemojn. Sed okazis ege ŝercaj aferoj pro tio:

La knabo kelkfoje diris al aliaj: „ho, imagu kiel malbona estas la Silvestro por li inter nur hungaroj” kaj „Ĉu li komprenas tute nenion?” … Mi tute bone rolis mian karakteron kaj miaj amikoj multe ridis ke mi ne ridis pro la hungarlingvaj ŝercoj, kaj mi respondis nur germane kiam ili parolis al mi hungare. Mi nur diris: „Was? Was möchtest du?” (Kio? Kion vi volas?).

Ni iris antaŭ hamburgaĵejon (same kun la knabo kiu kredis ke mi estas germano). Tiam ni serĉis necesejon. Iu knabino rimarkis ke mi estas „eksterlandano” kaj venis helpi al mi. Ŝi demandis angle: „Ĉu vi parolas angle?” Mi diris ke jes. Ŝi diris hungare al sia amikino: „Haa, li ne estas anglo, li havas akĉenton!!!” Ŝi demandis min angle: „De kie vi venis?” Mi diris ke el Germanio! Kaj ŝi diris al sia amikino hungare: „Ah mi sciis ke li havas germanan akĉenton!!” :) Verdire fakte mi havis germanan akĉenton ĉar mi ne povas ŝanĝi lingvon tiel rapide.

Tie mi parolis kun alia viro angle. Kaj li demandis min angle: „De kie vi venis?” Mi diris, ke el Germanio. Kaj li respondis germane: „Ĉu vere? Ankaŭ mi! Vi, el kiu parto?” Kaj mi pensis: „Haa, terureee neee!!” Mi ne komprenis ĉion, do mi diris: Ahaa, Jaaa, kaj mi multe demandis lin, ke mi ne devu respondi. :)

Iu senhejmulesko venis al ni kaj diris hungare perforte: „Mi volas monon, donu al mi monon!” Kaj mi diris germane: „Mi ne havas, kaj mi ne komprenas vin.” La senhejmulesko respondis hungare: „Ho, mi ne parolas angle.” Ni rapide sukcesis lasi lin.

Estis tre bona kaj eksterlandeca Silvestro.

Ipernity-komentoj:

Viktoro diras: Bonega anekdoto! Ĉu estas kutime, ke en Hungario homoj konas la germanan? antaŭ 2 jaroj ( konstanta ligilo | respondi | viŝi )

Manfredo respondas: Viktoro, mi certas, ke ĉiuj homoj en Hungario KONAS la germanan lingon. Sed ne ĉiuj regas ĝin. :-) antaŭ 2 jaroj

Szabi respondas: :) antaŭ 2 jaroj

Viktoro respondas: Bonege! Ŝajne, tio baldaŭ okazos kun la angla en la tuta mondo. antaŭ 2 jaroj

Bebson Hochfeldpro diras: > Ĉu estas kutime, ke en Hungario homoj konas la germanan? Olim la Hungari esis civitani en Austri-Hungara imperio ube omni koaktesis parolar en la Germana. Do "tradicionale" la Hungari generale esas bona/habila parolanti din la autentika Germana. antaŭ 2 jaroj

Viktoro diras: Jes, sed mi ne sciis, ke ankaŭ nuntempe ili emis paroli la germanan. Dankon! antaŭ 2 jaroj

Bebson Hochfeldpro respondas: Bäume wachsen nicht in den Himmel. Tamen ..... Anke hodie oni en Hungaria povas relative bone parolar la Germana, nicht wahr? Oni darfas dicar ke la Germana esas plu utila kam la Angla en Estal Europa. Se pluse plu Estal exter Europa, la Rusa esas la maxim utila til la Japona maro. Se trans la Japona maro, oni mustas trovar Shangri-La per la bela Japona linguo. antaŭ 2 jaroj

Szabi respondas: Ja, nachdem haben die Touristen die Grenze vom Westen passiert, wundern sie sich darüber, dass nur wenige Menschen auf Englisch sprechen können. Estis kelkaj eĉ dum la Somera Esperanta Studado kiuj menciis al mi ke veturante al SES ili rimarkis tiun senanglecon. antaŭ 2 jaroj  Szabi modifis tiun ĉi komenton antaŭ 2 jaroj.

Szabi diras: Ĉi tie oni povas lerni en la bazlernejo aŭ la germanan aŭ la anglan. Sed kutime en gimnazio ĉiu devas lerni ambaŭ. Mi diligente lernis ambaŭ. Kaj miaj amikoj ĉefe elektis la germanan! Kaj ĉie estas dirata, ke ni havas kontakton ĉefe kun germanoj ne kun angloj, do ni prefere lernu la germanan... Kaj multaj germanlingvanoj loĝas kaj somerumas ĉi tie kaj kiel turistoj kaj kiel malplimultoj. Malmulte da angloj kaj preskaŭ neniu anglo kiel malplimulto. antaŭ 2 jaroj  Szabi modifis tiun ĉi komenton antaŭ 2 jaroj.

Szabi diras: Jes, ankaŭ tio estis ŝerca, ke la knabo ne rimarkis ke kelkfoje ni parolis esperante! :D Jes mi memoras pri ili. Tiuj jam beligas nian Kristnaskan arbon! :) Tio ĉi estas respondo al komento de Enikő Fekete.  antaŭ 2 jaroj